De verschillende soorten acne

Niet alleen tieners krijgen acne. Hoewel onzuiverheden wel het meest voorkomen tijdens de puberteit, kunnen zelfs baby’s hier last van krijgen. En sommige mensen krijgen pas acne als ze volwassen zijn.

Soms wordt acne benoemd op basis van de leeftijd waarop het zich voordoet: babyacne, jeugdpuistjes, volwassenenacne, enzovoort. Andere manieren om acne omschrijven is op basis van hoe hevig de symptomen zijn (zoals Acne Conglobata) of op basis van de externe oorzaken die de onzuiverheden kunnen hebben aangewakkerd (zoals cosmetische acne). Dit artikel bespreekt alle manieren waarop acne kan worden ingedeeld en zet de namen, waarschijnlijke boosdoeners en symptomen van elke soort acne uiteen.

We gebruiken termen als comedonen, papels en pustels om de verschillende soorten acne te omschrijven. Ben je nog niet bekend met de verschillen hiertussen? Lees dan ook ‘De acnegevoelige huid in het algemeen’.

Voor meer informatie over hoe onzuiverheden en acne precies ontstaan, lees je verder in ‘Het ontstaan van acne’ en ‘De oorzaken en triggers van acne’. Voor meer informatie over huidverzorging, lees verder in ‘De ideale huidverzorgingsproducten en –routine voor de acnegevoelige huid’ en ‘Acnemedicatie en veel voorkomende behandelingen’.

Dit artikel kan duidelijkheid geven over welke soort acne jij hebt. Heb je na het lezen nog twijfels? Raadpleeg dan je arts. Hij of zij kan informatie en persoonlijk advies bieden.

Onzuivere huid

Vette-of acnegevoelige huid

DermoPure MAT Matterende Fluid

50 ml

Koop online

Onze hormonen gedragen zich in elke levensfase anders. De interne oorzaak van acne is meestal hormonaal. Dit betekent dat acne afhankelijk is van onze leeftijd. Lees verder in ‘Acne en hormonen’ voor meer informatie over het verband hiertussen.

Acne komt het meeste voor tijdens hormoonfluctuaties en wordt grofweg ingedeeld in vier verschillende leeftijdsafhankelijke soorten:

ACNE NEONATUM

Beter bekend als neonatale acne of babyacne

Wanneer treedt het op?
Bij ongeveer 20 procent van de pasgeboren baby’s. Jongetjes hebben vier keer meer kans op babyacne dan meisjes.

Waar treedt het op?
Meestal op de wangen. Soms ook op het voorhoofd en de kin.

Symptomen
Meestal gesloten comedonen. Soms open comedonen, papels en pustels.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Dit is onwaarschijnlijk.

ACNE INFANTUM

Beter bekend als peuteracne, acne infantilis, infantiele acne, acne juvenilis

Wanneer treedt het op?
Tussen de drie en twaalf maanden. Jongetjes krijgen dit vaker dan meisjes.

Waar treedt het op?
Op het gezicht, met name de wangen.

Symptomen
Meestal enkele comedonen naast elkaar of losse papers of pustels.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, maar alleen in zeldzame gevallen.

ACNE VURGARIS

Beter bekend als tieneracne, puberteitsacne, normale acne, acne simplex of jeugdpuistjes.

Wanneer treedt het op?
Tijdens de puberteit (meestal tussen de 15 en 18 jaar). 70-95 procent van de adolescenten wordt in zekere mate getroffen door acne ^*1

Waar treedt het op?
Op het gezicht en bovenlichaam.

Symptomen
Acne Vulgaris varieert in hevigheid van lichte acne (Acne Comedonica) en middelmatig tot soms hevige acne (Acne Papulopustulosa) tot zware acne (Acne Conglobata).

Kan het leiden tot littekenvorming?
Tussen de 2 en 7 procent van de patiënten met zware acne houdt hier littekenvorming aan over.¹

ACNE TARDA

Beter bekend als volwassenenacne, late acne.

Wanneer treedt het op?
Bij volwassenen (vanaf het 25ste levensjaar)
Bij 20 tot 40 procent van de mensen begint of houdt acne aan tot na de leeftijd van 24.
Acne tarda is de meest voorkomende huidaandoening in geïndustrialiseerde landen.

Komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen omdat het kan worden aangewakkerd door stress en hormoonfluctuaties tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap en menopauze.

Waar treedt het op?
Op het gezicht (met name op de kin en kaak), nek en bovenlichaam.

Symptomen
Acne Tarda varieert in hevigheid van lichte acne (Acne Comedonica) en middelmatig tot soms hevige acne (Acne Papulopustulosa) tot zware acne (Acne Conglobata).

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja

Voor meer informatie over de oorzaken, symptomen en behandelopties voor deze vorm van acne, lees verder in ‘Acne Tarda’.

*1 C.C.Zouboulis, Hautarzt 2014 65: 733-750

De verschillende soorten acne op basis van hevigheid van symptomen.

ACNE COMEDONICA

Beter bekend als
Milde acne

Wanneer treedt het op?
Meestal in de puberteit, maar het kan ook op latere leeftijd voorkomen.

Waar treedt het op?
Voornamelijk op het gezicht (voorhoofd, neus en wangen) en soms op de rug.

Symptomen
Meerdere onzuiverheden waaronder open en gesloten comedonen en mogelijk wat papels.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, maar dit is zeldzaam en als het voorkomt is het meestal minimaal. Ook is het risico op pigmentatieproblemen laag.

Lees meer

ACNE PAPULOPUSTULOSA

Beter bekend als
Middelmatige acne, Papulopustulaire Acne

Wanneer treedt het op?
Meestal in de puberteit, maar kan ook op latere leeftijd voorkomen.

Waar treedt het op?
Voornamelijk op het gezicht (voorhoofd, neus en wangen) en soms op de rug.

Symptomen
Een middelmatig tot hevige vorm van acne. Meestal een mix van papels en pustels. De huid kan er rood en ontstoken uitzien.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, er kunnen littekens en hyperpigmentatieplekken ontstaan.

Lees meer

ACNE CONGLOBATA

Beter bekend als
Zware acne, AC

Wanneer treedt het op?
Deze vorm van acne komt niet vaak voor, treedt meestal op in de puberteit maar kan ook later ontstaan.

Waar treedt het op?
Voornamelijk op het gezicht (voorhoofd, neus en wangen), nek en rug.

Symptomen
Meerdere zichtbaar ontstoken onzuiverheden waaronder papels en pustels. Deze onzuiverheden ontstaan in groepjes, vormen knobbeltjes en cystes en kunnen pijnlijk zijn.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, er is een aanzienlijk risico op littekenvorming en pigmentatieproblemen.

Lees meer

ACNE FULMINANS

Beter bekend als
Acne Maligna, Acute febriele ulceratieve acne

Wanneer treedt het op?
Een zeer zeldzame vorm van acne die vooral mannen tussen de 13 en 22 treft. Kan worden aangewakkerd door Isotretinoïne, de meest effectieve medicinale acnebehandeling voor zware symptomen, en heeft verband met ‘doping acne’ wat wordt veroorzaakt door het overmatig gebruik van steroïden van sommige bodybuilders en gewichtsheffers.

Waar treedt het op?
Voornamelijk op het gezicht (voorhoofd, neus en wangen) en op de rug.

Symptomen
Lijkt op Acne Conglobata. Daarnaast kan het leiden tot koorts en gewrichtsontsteking.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, er is een aanzienlijk risico op littekenvorming en pigmentatieproblemen.

Lees meer

De verschillende soorten acne gecategoriseerd op externe oorzaken.

Hormonen zijn de belangrijkste oorzaak van acne. Maar behalve deze interne factor, zijn er ook meerdere externe factoren die acne kunnen veroorzaken of verergeren. Bij het benoemen van acne worden deze invloeden van buitenaf vaak gebruikt. Zo wordt acne onderverdeeld in de verschillende soorten:

ACNE AESTIVALIS

Beter bekend als
Mallorca acne

Wanneer treedt het op?
Het komt het meest voor bij vrouwen tussen de 25 en 40 en vooral wanneer die in de puberteit ook al last hadden van acne. Het verschijnt na blootstelling aan UV-straling en wordt waarschijnlijk veroorzaakt doordat vrije radicalen reageren met de emulgator in cosmetica en zonnebrand. Vrije radicalen komen vrij door blootstelling aan zonlicht.

Waar treedt het op?
De gebieden die het vaakst worden getroffen zijn de onderkant van de armen, de borst en minder vaak het gezicht.

Symptomen
Onder andere knobbelige uitslag, rode plekken, blaren of pustels, en bijna altijd intense irritatie. In zwaardere gevallen kunnen er grotere hemorragische laesies ontstaan.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, maar pigmentatieproblemen komen vaker voor bij Acne Aestivalis.

ACNE COSMETICA

Beter bekend als
Cosmetische acne, make-up acne

Waar treedt het op?
Het ontstaat wanneer de huid reageert met de comedogene substantie in sommige cosmetische producten. Deze stoffen verstoppen de talgklieren en wakkeren acne aan. De symptomen trekken meestal weg als je stopt het middel te gebruiken.

Waar treedt het op?
Kan op het hele lichaam voorkomen, maar meestal op het gezicht, de nek, haarlijn en schedel.

Symptomen
Mild maar hardnekkig. Veel kleine bultjes op de huid waardoor het ruw aanvoelt. Meestal geen of weinig zichtbare ontsteking.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Onwaarschijnlijk.

Voor meer informatie over het kiezen en verwijderen van cosmetica als je een acnegevoelige huid hebt, lees verder in 'Make-up voor de acnegevoelige huid'.

ACNE EXCORIEE

Beter bekend als
Picker’s acne, pulken, porexia, neurotische excoriatie, psychogenische excoriatie, dermatillomanie.

Wanneer treedt het op?
Vaker bij vrouwen dan bij mannen. Het constante en impulsieve krabben, knijpen en pulken aan onzuiverheden – soms zelfs aan normale huid – kan worden aangewakkerd door stress of andere psychologische problemen (sommige mensen hebben impulsstoornissen en hebben niet eens door dat ze zitten te krabben).

Waar treedt het op?
Meestal op het gezicht (voorhoofd, neus en wangen) omdat je daar makkelijk bij kunt.

Symptomen
Kan de symptomen van milde acne verergeren en bacteriën verspreiden die de ontsteking verder doen oplaaien.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, Acne Excoriée leidt vaak tot littekens en dit risico wordt groter als mensen scherpe objecten gebruiken om aan hun onzuiverheden te pulken.

ACNE INVERSA

Beter bekend als
Acne apocrine, hidradenitis suppurativa, zweetklierabces, pyoderma fistulans significa of acne tetrade.

Wanneer treedt het op?
Na de puberteit. De oorzaak is niet helemaal duidelijk maar het wordt in verband gebracht met een probleem met het immuunrespons.

Waar treedt het op?
Vooral op plekken waar veel zweetklieren zitten zoals de oksels, het kruis en tussen de billen.

Symptomen
Een chronische, terugkerende ontstekingsaandoening. Begint met ontstoken en pijnlijke knobbeltjes die zich kunnen verspreiden.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, er is een aanzienlijk risico op littekenvorming en pigmentatieproblemen.

ACNE MECHANICA

Beter bekend als
Sport-acne, frictie-acne, schuurpapier-acne.

Wanneer treedt het op?
Actieve mensen van alle leeftijden kunnen last krijgen van Acne Mechanica. Het wordt veroorzaakt doordat een object zweet tegen de huid houdt en wrijft, waardoor de talgproductie wordt gestimuleerd. Het ontstaat meestal door strakke en/of synthetische kleding, helmen, kinbandjes, ondergoed, bh’s en wetsuits.

Waar treedt het op?
Op plekken die met deze producten in contact staan.

Symptomen
Open en gesloten comedonen en puistjes

Kan het leiden tot littekenvorming?
Onwaarschijnlijk. Acne Mechanica is relatief eenvoudig te behandelen en/of te voorkomen en symptomen genezen meestal normaal.

Voor meer informatie over hoe je Acne Mechanica kunt voorkomen en verzorgen, lees verder in 'Acne en sport'.

ACNE MEDICAMENTOSA

Beter bekend als
Medicinale acne, anabolenacne, doping acne

Wanneer treedt het op?
Het kan worden aangewakkerd door het gebruik van medicatie met barbituraten, lithium of corticosteroïden, een overdosis vitamine B6, B12 of D2, steroïdemisbruik en soms door de pil. De acne klaart meestal op nadat met het medicijn wordt gestopt.

Waar treedt het op?
Vooral op het gezicht, borst, schouders en rug.

Symptomen
Pijnlijke knobbels en pustels.

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, er is een risico op littekenvorming en pigmentatieproblemen.

ACNE VENERATA

Beter bekend als
Contact-acne

Wanneer treedt het op?
Acne Venerata wordt aangewakkerd doordat de huid in contact komt met chemicaliën die het kwaad doen, zoals teer, olie, chloor, tandpasta met fluoride en ruwe reinigings- en verzorgingsproducten.

Waar treedt het op?
Onzuiverheden treden meestal op in het gebied dat direct in aanraking is geweest met de substantie.

Symptomen
Meestal open comedonen (mee-eters).

Kan het leiden tot littekenvorming?
Ja, maar alleen in zware gevallen.