Acnelittekens – Wat kan ik doen om ze te verminderen of te verwijderen?

Leven met acne is al lastig genoeg. Maar voor veel mensen zijn de problemen niet opgelost als de puistjes verdwijnen. Acne kan littekens achterlaten op de huid en wanneer iemand zware acne heeft gehad, kan het overgebleven littekenweefsel net zo heftig en storend zijn. Gelukkig zijn er meerdere manieren om deze acnelittekens in het gezicht aan te pakken.

Behalve littekens kan acne kan ook andere gevolgen hebben, zoals afdrukken van puistjes veroorzaakt door post-inflammatoire hyperpigmentatie. Lees verder over hoe je deze kan verminderen en weghalen in 'Acne en hyperpigmentatie'.

Toch is en blijft preventie de beste behandeling tegen acnelittekens. Met andere woorden: zorgen dat je überhaupt geen littekens krijgt. Als je last hebt van acute acne adviseren we je daarom om zo snel mogelijk een dermatoloog te raadplegen. Hij of zij zal een behandeling aanraden die jouw acne kan verlichten waardoor littekenvorming grotendeels kan worden vermeden. Lees hier verder om erachter te komen met welke symptomen je naar de dokter moet.

Acnelittekens ontstaan wanneer de buitenste huidlaag, de epidermis, is beschadigd en de onderliggende lagen ook niet optimaal meer functioneren. De huid kan zich niet meer precies herstellen naar zijn natuurlijke toestand waardoor de wond wordt vervangen door granulatieweefsel. Dit weefsel bestaat uit collageenvezels. De vezels vullen de wond van binnenuit en helpen bij het herstel van het beschadigde gebied. Het vervangende weefsel sluit de wond, maar kan ook zichtbaar blijven.

De rode of bruine plekjes die overblijven nadat onzuiverheden zijn genezen, worden veroorzaakt door pigmentatie. Dit wordt ook wel post-inflammatoire hyperpigmentatie genoemd. Dit noemen we 'post-inflammatoir' omdat de plekjes pas ontstaan nadat de ontsteking (en de onzuiverheid) is weggetrokken. Soms resulteert dit in rode acne littekens.
De productie van melanine wordt aangewakkerd door zonlicht. Onze huid produceert deze stof om zich te beschermen tegen de zon, en het is dan ook de melanine die normaal gesproken de huid een gezonde gloed en een bruine kleur geeft.

Bij een beschadigde huid – zoals bij puistjes veroorzaakt door acne – kan een teveel aan melanine zich blijvend ophopen in één gebied. Zo ontstaat nadat het puistje is genezen een ‘afdruk’ op de huid. Lees hier meer over de zon in combinatie met acne.

Probeer daarom de verleiding te weerstaan om aan je mee-eters en andere onzuiverheden te zitten. Als je puistjes te hard uitknijpt (met name onvolgroeide) loop je het risico de fijne bloedvaten, klieren en weefsel eromheen te beschadigen. Dit kan de symptomen van acne verergeren en het risico op acnelittekens in het gezicht vergroten.

Acnelittekens: Atrofisch littekenweefsel

Dit zijn de putjes die ook wel ‘ijspriemlittekens’ worden genoemd. Ze ontstaan wanneer een wond niet goed geneest en er te weinig bindend weefsel wordt geproduceerd. Het acnelitteken ontstaat dan onder het weefsel eromheen en er vormt zich een klein maar zichtbaar deukje of kuiltje.

Acnelittekens: Hypertrofisch littekenweefsel

Deze littekens kun je herkennen aan een verhoging in de huid of het littekenweefsel. De huid produceert ‘inferieur’ weefsel op de plek waar een ontstoken onzuiverheid heeft gezeten. Dit weefsel heeft niet dezelfde structuur als gezond weefsel. Het wordt dikker en steekt boven de gezonde huid uit.

Keloïd

Een hypertrofisch litteken dat blijft groeien en zich verspreidt naar andere delen van de huid wordt een keloïd genoemd. Het is een verhoogd litteken dat eerst rood-paars van kleur is maar later vervaagt. Dit type acnelitteken komt maar zelden voor bij acne en wordt eerder geassocieerd met brandwonden.

Een acnelitteken ziet er anders uit en gedraagt zich anders dan de gezonde huid eromheen.

Vet- en zweetklieren kunnen in het littekenweefsel niet opnieuw ontstaan. Ook is er hier geen haargroei meer. Littekenweefsel heeft ook minder elastische vezels, waardoor de huid er vaak harder uitziet en aanvoelt. Verder wordt circulatie en hydratatie bemoeilijkt, waardoor de huid minder vocht kan vasthouden en sneller uitdroogt.

Helaas kunnen acnelittekens niet helemaal worden weggehaald, maar ze kunnen wel worden verminderd en minder zichtbaar worden gemaakt. Daarnaast is het mogelijk dat je huid zich door de jaren heen vanzelf deels herstelt.

Er zijn verschillende mogelijkheden om littekenweefsel te behandelen. Welke behandeling voor jou het best is, hangt af van de aard, omvang en vorm van je littekens. Acnelittekens die flink behandeld moeten worden, moeten altijd met een arts worden besproken. Begin nooit met een littekenbehandeling voordat je acne volledig is hersteld.

Masseer met crème

Deze methode is zeker het proberen waard omdat het relatief eenvoudig, gemakkelijk en betaalbaar is. Je kunt je huid zelf inmasseren of bijvoorbeeld een professionele massage nemen.

Zo'n massage kan ook echt helpen. De hydraterende producten en de massage zelf verbeteren de circulatie in de huid en de soepelheid van littekenweefsel. Wel zul je regelmatig moeten masseren en geduldig moeten zijn. Het kan even duren voordat je resultaat ziet.

Belangrijk: zorg dat je alleen non-comedogene producten kiest voor de massage van je huid, zodat de terugkeer van acne niet gestimuleerd wordt.

Chemische peeling

Specialisten (dermatologen en/of schoonheidsspecialisten) kunnen acnelittekens behandelen met een peeling. Er wordt in verschillende concentraties gebruik gemaakt van Fruitzuur, Salicylzuur en Trichloorazijnzuur om de buitenste lagen van de huid te verwijderen. Naarmate de huid geneest, kunnen littekens minder zichtbaar worden en wordt je huid zachter en minder oneffen.

Fruitzuren

Fruitzuren worden vaak gebruikt om huid te behandelen die door acne blijvende oneffenheden en acnelittekens vertoont. Er zijn mildere varianten beschikbaar (tot 12 procent) voor thuisgebruik, maar schoonheidsspecialisten hebben beschikking over concentraties tot 40 procent en dermatologen zelfs tot 70 procent. Je dermatoloog kan adviseren welke concentratie het beste past bij jouw huid. Meestal zijn meerdere peelings nodig om zichtbaar resultaat te behalen.
Goed om te weten: na een chemische en/of fruitzuurpeeling kan de huid erg gevoelig zijn. Het is daarom van belang dat je direct zonlicht vermijdt (dit geldt ook voor de zonnebank) en een zonnebrandcrème gebruikt met een hoge beschermingsfactor zoals Eucerin Sun Gel-Creme Oil Control Dry Touch SPF30 or SPF50+.

Microdermabrasie

Dit is een relatief milde vorm van dermabrasie waarbij de bovenste huidlagen mechanisch worden verwijderd door middel van kleine kristallen. De behandeling heeft een positief effect op de huidstructuur en is geschikt voor droge huid, vergrote poriën en andere littekens.
Microdermabrasie is pijnvrij en wordt meestal uitgevoerd door een schoonheidsspecialist. Je zult regelmatig moeten worden behandeld voor een blijvend resultaat.

Microneeding

Er zijn apparaten voor thuisgebruik, maar deze methode met micronaaldjes is het meest effectief wanneer deze wordt uitgevoerd door een dermatoloog of een schoonheidsspecialist. De behandeling is dan ook veiliger en het risico op ontsteking is kleiner.

Bij microneedling wordt de gezichtshuid behandeld met een dermaroller. Dit is een apparaat dat is voorzien van een grote hoeveelheid fijne naaldjes, niet langer dan 1,5 millimeter.

Deze naaldjes doorboren de bovenste huidlagen die vervolgens een signaal versturen dat de acnelittekens hersteld moet worden. De huid reageert door collageen, elastine en hyaluronzuur aan te maken en kan er snel strakker, jonger en frisser uit zien.

Injecties

Acnelittekens kunnen ook worden behandeld met injecties. Zo kan er kan hyaluronzuur worden geïnjecteerd onder de inkeping van atrofisch littekenweefsel. Helaas verdwijnen resultaten vrij snel weer omdat hyaluronzuur geleidelijk wordt afgebroken door het lichaam.
De voordelen van injecties in hypertrofisch littekenweefsel zijn blijvender van aard. Cortisolinjecties breken het littekenweefsel af en verminderen de verhoogde structuur.

Cryotherapie

Een van de mogelijke behandelingen van keloïdlittekens is cryotherapie. Hierbij ‘bevriest’ een arts de huid om vervolgens een cortisolformule in het littekenweefsel te injecteren. Een nadeel hierbij is dat deze behandeling over het algemeen veel tijd nodig heeft (soms zelfs jaren) om resultaat te behalen. Dit komt omdat elk acnelitteken afzonderlijk behandeld moet worden en de keloïd stukje bij beetje moet verminderen. Het kan helpen duidelijk zichtbare acnelittekens te vervagen, maar je moet dus wel geduld hebben.

Lasertherapie

Met lasertherapie wordt de huid op een gecontroleerde wijze beschadigd waardoor het natuurlijke genezingsproces wordt geactiveerd. Nadat de huid eenmaal is vernieuwd, ziet de huidstructuur er gladder uit. Er zijn veel verschillende soorten laserbehandelingen waar je uit kunt kiezen, maar laat dit alleen doen door een ervaren dermatoloog. Dit om te voorkomen dat de huid om het acne littekenweefsel heen wordt beschadigd. Een zichtbaar, langdurig resultaat vereist wel meerdere sessies.