Eczeem voeten

Eczeem op de voeten komt vaak voor, is hardnekkig en kan je dagelijks leven flink in de weg zitten. Denk bijvoorbeeld aan lopen, sporten of simpelweg schoenen dragen. Wil je weten of jouw klachten eczeem zijn en wat je eraan kunt doen? In dit artikel vind je heldere uitleg, herkenningspunten en praktische tips.

Eczeem is een ontsteking van de huid. Het maakt de huid droog, rood, jeukend en gevoelig voor kloofjes of schilfers. Eczeem kan op het hele lichaam voorkomen, ook op voetzolen en enkels.

Bij sommige mensen zijn er periodes met weinig klachten, afgewisseld met opvlammingen. Op de voeten zie je vaak droogheid, schilfering en pijnlijk barsten van de huid. Er kan ook nattend eczeem ontstaan.

Daarnaast bestaat er een vorm met kleine, dieper gelegen blaasjes op handpalmen en voetzolen: dyshidrotisch eczeem (pompholyx). Deze blaasjes jeuken sterk, kunnen samenvloeien en genezen na enkele weken met schilfering.

Voetschimmel (tinea pedis) is een schimmelinfectie die meestal tussen de tenen begint, met een jeukende, schilferende of zelfs zompige huid. Dat vraagt om antischimmelmiddelen, geen eczeembehandeling. Twijfel je? Laat je huisarts meekijken.

Herken je (een deel van) deze klachten?

• Jeuk, roodheid en een trekkerig gevoel.
• Schilferende, droge huid op voetzolen of rond de enkels.
• Kloofjes die pijn doen bij lopen of sporten.
• Nattende plekjes of kleine blaasjes (bij dyshidrotisch eczeem).

Blijven je sokken soms aan wondjes vastplakken, of barst je huid sneller bij kou en droogte (bijvoorbeeld in de winter)? Dat kunnen allemaal indicaties van eczeem zijn.

Let ook op tekenen van infectie: plots meer pijn, zwelling, nattende plekken, gele korstjes of koorts. Neem dan contact op met je (huis)arts.

Eczeem kent meerdere aanleidingen. Vaak spelen meerdere factoren tegelijk een rol:

• Atopisch eczeem (constitutioneel): een erfelijke aanleg waarbij de huidbarrière droger is en sneller reageert op prikkels. Klachten kunnen opvlammen door o.a. kou, droge lucht, zweet of stress. 
• Contacteczeem (allergisch/irritatief): materialen in schoenen en sokken (bijv. in leer verwerkte chroomzouten, rubberversnellers, lijmen) kunnen een allergische reactie geven. Warmte, wrijving, zweet en afsluiting vergroten het risico. Plakproeven bij de dermatoloog kunnen helpen bij de diagnose. 
• Irritatie door omgeving en levensstijl: veel zeep, heet water, lange douches, synthetische of strakke schoenen en sokken, en veel zweten. 
• Dyshidrotisch eczeem: wordt geassocieerd met o.a. stress, hyperhidrose (overmatig zweten) en soms metalen zoals nikkel of kobalt; het betreft vaak blaasjes op handpalmen en voetzolen.

Schimmel zit vaak tussen de tenen en kan wit-zompig of schilferig zijn; eczeem zit ook op voetzolen, wreven en enkels. Behandeling is anders: schimmel vraagt om antischimmelcrème, eczeem om barrièremiddelen en zo nodig ontstekingsremmers.

Psoriasis op handpalmen/voetzolen vormt meestal goed begrensde, dikkere, schilferende plaques en kan diepe, pijnlijke fissuren geven. De aanpak verschilt; twijfel je, ga naar de huisarts of dermatoloog.

Een juiste diagnose is belangrijk, omdat de behandelingen verschillen en combinaties (bijv. eczeem én schimmel) ook voorkomen.

Wanneer je eczeem behandelt, is het doel om de huid te kalmeren, te beschermen en te herstellen, terwijl je triggers vermijdt.

Dagelijks smeren met een parfumvrije emolliens (crème/zalf) is de basis. Zalfjes en vette crèmes zijn vaak geschikter voor zeer droge, verdikte huid. Lotions en lichte crèmes zijn goed voor overdag of grotere, gevoelige oppervlakken.

Medicinale crèmes (alleen op advies van arts): bij opvlammingen worden vaak topische corticosteroïden voorgeschreven. Als alternatief of voor onderhoud op gevoelige plekken kan een topische calcineurineremmer (tacrolimus/pimecrolimus) worden ingezet.

Verzorging die past bij je huidbarrière: zoals bijvoorbeeld de Eucerin-lijn met ureum, UreaRepair, voor droge, ruwe huid. Ureum helpt vocht vast te houden en verdikte huid te verzachten. Of bekijk de producten die helpen bij atopisch eczeem.

• Draag sokken van katoen of bamboe. Verwissel je sokken dagelijks, of vaker bij (veel) zweet. Combineer met luchtige, goed passende schoenen; vermijd synthetische, afsluitende materialen als dat je klachten verergert.
• Douche kort en lauw, en gebruik weinig zeep. Dep de huid droog en smeer direct daarna je crème of zalf.
• Jeuk? Niet krabben, maar koelen. Korte koeling of een geschikte (door de arts geadviseerde) koelende zalf kan helpen. Houd je nagels kort.
• Hydrateer consequent. Kies een parfumvrije crème of zalf die je prettig vindt en houd deze binnen handbereik (thuis, werk, sporttas). Ontdek passende producten op onze pagina over hand- & voetverzorging.
• Let op de seizoenen. In de winter is de lucht droger en kan eczeem opspelen.  Bekijk ook onze praktische tips over eczeem in de winter.

Ga in de volgende gevallen langs bij je huisarts. Die kan je verder helpen:

• Als je klachten na 2 à 3 weken goede zelfzorg niet verbeteren of zelfs erger worden.
• Bij tekenen van infectie: toename van roodheid, pijn, zwelling, gele korstjes, pusvorming of koorts.
• Als je veel pijnlijke kloofjes hebt waardoor lopen lastig is.
• Bij regelmatige blaarvorming op voetzolen (denk aan dyshidrotisch eczeem).
• Als je diabetes of een verminderde afweer hebt, of als je twijfelt of het schimmel of eczeem is. Je arts kan eventueel testen of doorverwijzen voor plakproeven bij de dermatoloog.

Eczeem aan de voeten is vervelend, maar met de juiste verzorging en tijdige behandeling kun je veel klachten onder controle houden. Werk met je arts aan een plan dat past bij jouw huid, en bouw een vaste routine op met milde reiniging en dagelijks smeren.

Wil je je huidbarrière extra ondersteunen? Bekijk dan onze UreaRepair-verzorging
 en ons overzicht van producten voor atopisch eczeem.