Informatie over de huid – De huid van baby's en kinderen

Een jonge huid ziet er anders uit en functioneert anders dan een volwassen huid. De zelfbeschermingsmechanismen, die een gezonde volwassen huid heeft, zijn minder ontwikkeld en als gevolg daarvan hebben baby's en kinderen bijzondere verzorging nodig om hun huid gezond te houden.

De babyhuid is dunner en teerder dan de huid van een volwassene. De babyhuid reageert gevoeliger op aanvallen van buitenaf en heeft extra verzorging en bescherming nodig.

De babyhuid heeft hetzelfde aantal lagen als de volwassen huid, maar elke laag is veel dunner. Over het algemeen is de babyhuid vijf keer zo dun als een volwassen huid.

De buitenste laag van de opperhuid (de hoornlaag) is veel dunner en de cellen zitten minder dicht op elkaar dan bij een volwassen huid. Ook de zweet- en talgklieren zijn minder actief dan bij volwassenen en daardoor zijn de hydrolipidenlaag (een emulsie van water en vetten die het huidoppervlak bedekt en beschermt) en de beschermende zuurmantel (het waterdeel van de hydrolipidenlaag die licht zuur is) nog relatief zwak.

Als gevolg is de barrièrefunctie beperkt: 

• De babyhuid droogt snel uit.
• De babyhuid heeft minder weerstand dan een volwassen huid en is vooral gevoelig voor chemische, fysieke en microbiële invloeden: stoffen die in contact komen met de babyhuid worden gemakkelijker opgenomen en dringen dieper door in de huidlagen.
• De babyhuid is gevoeliger voor UV-stralen dan een volwassen huid.

De UV-gevoeligheid wordt verder versterkt doordat de babyhuid minder pigmentatie heeft. Er zijn wel melanocyten (de cellen die melanine aanmaken), maar deze zijn minder actief.

De regulering van de lichaamstemperatuur kan voor baby's moeilijk zijn omdat:

• Hun lichaamsoppervlakte relatief groot is in verhouding tot hun volume, waardoor ze gemakkelijk warmte verliezen.
• De activiteit van hun zweetklieren lager is in vergelijking met volwassenen, zodat ze hoge temperaturen niet kunnen compenseren.
• Het doorbloedingsnetwerk van hun huid nog niet geheel gevormd is en zich traag aanpast aan temperatuurveranderingen door vaatvernauwing of -verwijding.

Hierdoor zijn ze bijzonder gevoelig voor extreme temperaturen en temperatuurveranderingen.

Naarmate kinderen zich ontwikkelen, ontwikkelt hun huid zich ook. Vanaf de geboorte tot de leeftijd van ongeveer 6 jaar:

• Is de huid nog steeds dunner en heeft minder pigmentatie dan een volwassen huid.
• Zijn zweet- en talgklieren nog steeds minder actief en daarom zijn de hydrolipidenlaag en de beschermende zuurmantel nog steeds relatief zwak.

Rond de leeftijd van 6 jaar zijn de huidstructuur en de huidadnexen volledig ontwikkeld en komen overeen met die van een volwassene.

De activiteit van de talgklieren neemt pas toe bij de hormonale veranderingen in de puberteit, die optreden rond de leeftijd van 12 jaar. Deze hormonale veranderingen leiden ook tot verschillen in de structuur en het gedrag van de huid van jongens en meisjes, die tot dan toe gelijk waren.

Meer informatie over de verschillen tussen de huid van mannen en die van vrouwen.

Atopische dermatitis (ook wel atopisch eczeem genoemd) is een van de meest voorkomende huidaandoeningen bij kinderen en wereldwijd heeft 10% tot 20% van de kinderen hier last van. Bij één derde van deze gevallen verdwijnt de aandoening tijdens de kindertijd, maar bij anderen kan deze blijven bestaan tot op volwassen leeftijd.

Atopische dermatitis is een niet-besmettelijke, maar vervelende en soms pijnlijke aandoening die doorgaans twee fasen doorloopt. Een inactieve fase waarbij de huid heel droog, snel geïrriteerd en schilferig is en dagelijks moet worden gehydrateerd; en een actieve fase (of ‘flare-up’) waarbij de huid moet worden behandeld met plaatselijke geneesmiddelen om de ontsteking te kalmeren en jeuk te verlichten.

Wat zijn de oorzaken en triggers?
Atopische dermatitis is waarschijnlijk genetisch bepaald. Het is bekend dat er een verband bestaat tussen atopische dermatitis, hooikoorts en astma, en het is aangetoond dat als één of beide ouders aan een van deze aandoeningen lijdt, hun kinderen eerder atopische dermatitis krijgen. Onderzoek heeft ook aangetoond dat kinderen in ontwikkelde landen die in stedelijke gebieden met een hogere mate van milieuverontreiniging wonen en kinderen die in koude klimaten wonen, meer kans hebben om de aandoening te ontwikkelen.

Als ze de aandoening eenmaal hebben, is er een aantal redenen waarom de symptomen erger worden of flare-ups ontstaan. Patiënten hebben een tekort aan belangrijke lipiden en natuurlijke vochtinbrengende factoren (zoals ureum en aminozuren). Als gevolg wordt hun huidbarrièrefunctie verzwakt, neemt vochtverlies toe en krijgen ze last van een droge huid. Een verstoorde barrièrefunctie betekent dat schadelijke stoffen zoals allergenen en irriterende stoffen in de huid kunnen doordringen en dat de huid gemakkelijker geïnfecteerd raakt. Er is ook bekend dat patiënten een onregelmatige immuunfunctie hebben (atopie genoemd), zodat hun huid sneller reageert op de omgeving en sneller ontsteekt.

Problemen worden vaak veroorzaakt wanneer een kind aan een jeukende plek krabt en de reeds kwetsbare huidbarrière verstoort. Hierdoor kunnen staphylococcus aureus-bacteriën zich vermenigvuldigen en de huid infecteren. De infectie veroorzaakt een ontsteking, die jeuk veroorzaakt en die de aandoening verder verergert: een vicieus proces dat de atopische huidcyclus heet. Meer informatie over atopische dermatitis.

Wat zijn de symptomen bij baby's?

Atopische dermatitis komt zelden voor bij baby's jonger dan 3 maanden. De symptomen ontwikkelen zich doorgaans nadat een baby is gespeend: er verschijnt plotseling uitslag waardoor de huid ontsteekt en gaat jeuken. Tijdens flare-ups kan de geïnfecteerde huid vloeistof afscheiden. Bij baby's verschijnt atopische dermatitis doorgaans in het gezicht, vooral op de wangen, en op de hoofdhuid (ook wel melkkorstjes of berg genoemd), knieën en ellebogen. Baby's ontwikkelen uiterst zelden een atopische huid zolang ze nog in de luiers zijn. Hoewel luieruitslag er hetzelfde uit kan zien, is dit een te vochtige omgeving om atopische dermatitis te ontwikkelen.

Meer informatie over atopische dermatitis in het gezicht van kinderen en kinderen met atopische dermatitis op het lichaam.

Wat zijn de symptomen bij kinderen?
Bij kinderen die de ziekte later in het leven ontwikkelen (tussen de leeftijd van twee jaar en de puberteit), begint het meestal met uitslag met jeukende, schilferige plekken op het lichaam. De huid is vaak bobbelig, verdikt en leerachtig. Vaak aangetaste gebieden zijn de holten van de ellebogen of knieën, de hals, de polsen, de enkels en/of de plooien tussen de billen en de benen. 

Omdat symptomen vaak langer dan drie maanden aanhouden (de medische definitie van een chronische ziekte), kan de huid op de ontstoken plekken dikker worden. Dit wordt lichenificatie genoemd.

Meer informatie over atopische dermatitis in het gezicht van kinderen en kinderen met atopische dermatitis op het lichaam.

Een jonge huid heeft speciale verzorging nodig:

• Gebruik milde reinigingsproducten: Basische zeep is agressief voor de huid, verwijdert lipiden en droogt de huid uit.
• Beperk de badtijd: Heet water en lange baden verwijderen lipiden van de huid. Beperk de tijd en gebruik warm, in plaats van heet water.
• Verzorging: Regelmatige hydratatie met producten die zijn getest op, en die bewezen geschikt te zijn voor de gevoelige huid helpen om de jonge huid gehydrateerd en gezond te houden. Er moeten ook verzorgingsproducten worden gebruikt om specifieke huidproblemen aan te pakken en te behandelen. Behandelingen zoals Eucerin AtopiControl kunnen worden gebruikt voor de behandeling van atopische dermatitis.
• Bescherming: De jonge huid heeft bijzondere bescherming tegen schadelijke UV-straling nodig.

Goede en doeltreffende zonbescherming is essentieel voor de huid van baby's en kinderen. De jonge huid is dun en de barrièrefunctie ervan is beperkt, zodat deze bijzonder gevoelig is voor schadelijke UV-stralen. Deze UV-gevoeligheid wordt verder versterkt doordat de babyhuid minder pigmentatie heeft. Met alleen zijn natuurlijke bescherming kan de kinderhuid in de intense middagzon al na vijf minuten verbranden.

Overmatige blootstelling aan UV-straling en zonnebrand in de kindertijd kunnen leiden tot gezondheidsproblemen op de lange termijn, zoals melanomen en andere soorten huidkanker. De schade kan grotendeels worden voorkomen door verstandig gedrag, zoals beperking van de blootstelling en het doeltreffende gebruik van zonbescherming:

Preventie
Baby's moeten niet worden blootgesteld aan de zon, omdat hun natuurlijke beschermingsmechanismen zich nog niet hebben gevormd.

Blootstelling beperken
Kinderen moeten de zon vermijden tussen 10 en 16 uur wanneer de stralen het sterkst zijn.

Doeltreffende zonbescherming
In de zon moeten kinderen beschermende kleding dragen en een goed zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor (SPF) gebruiken. Meer informatie over het effect van de zon op de kinderhuid.

Eén reden voor de droogheid van de huid en de verstoring van de barrièrefunctie is een tekort aan huidbarrièrelipiden, zoals ceramiden, die rijk zijn aan omega-6-vetzuren, vooral linolzuur. Ceramiden zijn bijzondere soorten lipiden die de cellen in de buitenste huidlaag aan elkaar binden en zo een overmatig verlies van water en het binnendringen van irriterende stoffen, allergenen en microben voorkomen.

Eucerins AtopiControl-assortiment bevat teunisbloemolie en druivenpitolie, beide rijk aan omega-6-vetzuren, om de lipiden van de huidbarrière aan te vullen en om de beschermende functie ervan te herstellen. Een antibacterieel ingrediënt, decandiol, werkt tegen staphylococcus aureus, en een extract van de Chinese zoethoutwortel, rijk aan licochalcone A, vermindert roodheid van de huid. Menthoxypropanediol helpt de jeuk te verlichten. 

Meer informatie over de huidaandoening atopische dermatitis.